Urolog Dr n. med. Krzysztof Szkarłat - Publikacje - Leczenie przerostu prostaty ( łagodnego rozrostu stercza )

Leczenie przerostu prostaty ( łagodnego rozrostu stercza )

Sposób leczenia łagodnego rozrostu prostaty zależy od stopnia zaawansowania choroby, wieku i ogólnego stanu zdrowia chorego. Powinno on łagodzić dolegliwości związane z chorobą, nie pogarszając tzw. jakości życia chorego. Samo powiększenie gruczołu krokowego wykrywane podczas badania urologicznego oraz ultrasonograficznego nie jest wskazaniem do rozpoczęcia stosowania leków, a tym bardziej wdrażania leczenia zabiegowego. Chorzy z powiększoną prostatą, którzy nie odczuwają dolegliwości związanych z oddawaniem moczu, powinni być okresowo kontrolowani przez urologa. Trzeba bowiem stanowczo podkreślić, że żadne badanie tzw. obrazowe (ultrasonografia, tomografia komputerowa a nawet rezonans magnetyczny) nie pozwalają na pewne rozpoznanie raka gruczołu krokowego.

Preparaty roślinne
Umiarkowane dolegliwości związane z opróżnianiem pęcherza moczowego mogą być łagodzone preparatami pochodzenia roślinnego. Najpopularniejsze z nich zawierają ekstrakty z amerykańskiej palmy karłowatej, pestek dyni, korzenia pokrzywy oraz kory śliwy afrykańskiej Jednak tylko nieliczne z nich przebadane zostały w sposób pozwalający z całym przekonaniem określić ich skuteczność terapeutyczną. Część z nich jest stosunkowo droga, a cena nie zawsze pokrywa się z ich wartościami leczniczymi. W większości przypadków jednak, są one pozbawione działań ubocznych, a ich dostępność bez recepty sprawia, że są one bardzo szeroko stosowane przez chorych z przerostem prostaty.

Środki farmakologiczne
Silniej wyrażone dolegliwości, które wpływają na codzienną aktywność mężczyzny (konieczność wielokrotnego oddawania moczu w nocy, częste i nagłe oddawanie moczu w dzień lub wysiłek potrzebny do rozpoczęcia oddawania moczu) wymagają stosowania środków farmakologicznych. Leki te działają na zakończenia nerwowe w pęcherzu i prostacie lub wpływają na przemianę męskiego hormonu tj. testosteronu. Ich wysoka skuteczność została udokumentowana wieloma badaniami. Powinny być jednak dobrane indywidualnie (podobnie jak ubranie szyte na miarę) dla każdego pacjenta. Nie zawsze bowiem lek dobrze działający i tolerowany przez jednego chorego ma podobne działanie u innego. Dobór taki uwzględniający m.in. wartości ciśnienia krwi oraz aktywność seksualną mężczyzny powinien być dokonany przez specjalistę.

Następstwa nie leczenia choroby
Przeoczenie przez chorego pierwszych objawów choroby może doprowadzić do uszkodzenia pęcherza, a w skrajnych, zaniedbanych przypadkach również nerek. Następstwem są: powstanie kamicy, zatrzymanie moczu wymagające założenia cewnika a nawet ciężka niewydolność nerek, która nie leczona może doprowadzić do konieczności dializy ( tzn. użycia „sztucznej nerki”). W takich przypadkach, a także u chorych, u których leczenie farmakologiczne nie usuwa objawów choroby, konieczne staje się leczenie operacyjne.

Leczenie operacyjne
Operacja wykonywana z powodu łagodnych zmian w prostacie polega na usunięciu przerośniętej części tzw. gruczolaka. Zostaje on wyłuszczony z torebki prostaty podobnie jak miąższ z mandarynki, z pozostawieniem „skórki”. Jedynie w przypadkach rozpoznanego raka prostaty usuwany jest cały narząd. Operacja wykonywana z powodu raka prostaty jest związana z większą ilością powikłań. Do najczęstszych należą zaburzenia erekcji prącia i nietrzymanie moczu. Po operacjach związanych z łagodnym rozrostem tego typu powikłania są rzadkie.

Metody chirurgiczne o małej inwazyjności
Gruczolak może być również usunięty przy pomocy metod „chirurgii mało inwazyjnej”. Należy do nich przede wszystkim elektroresekcja przezcewkowa ( TUR-P). Niesłusznie jest nazywana przez pacjentów „operacją laserową”. W istocie polega on na wycięciu przerośniętej części prostaty pętlą, przez którą przepływa prąd elektryczny. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu instrumentem wprowadzanym przez cewkę moczową. „Zeskrobane” w ten sposób skrawki gruczołu wypłukiwane są z pęcherza na zewnątrz i wysyłane do badania mikroskopowego. Badanie to pozwala wychwycić chorych z ukrytymi wewnątrz prostaty komórkami raka. Dobrze wykonany TUR-P jest zabiegiem równie skutecznym jak otwarta operacja i nie wymaga powtarzania zabiegu. O wyborze metody decydują głównie rozmiary prostaty. W przypadku małej prostaty, można w ogóle ograniczyć się tylko do jej nacięcia. Wykorzystuje się w tym celu ten sam instrument co do elektroresekcji. Od angielskiego skrótu, zabieg nosi nazwę TUI-P. Inne sposoby chirurgii mało inwazyjnej wykorzystują wiązkę światła laserowego. Urządzenia laserowe są drogie w eksploatacji a wyniki leczenia nie przewyższają „złotego standardu” jakim jest TUR-P. Z tego powodu leczenie laserem jest wykonywane głównie w Klinikach Akademii Medycznych. Przed kilku laty dużą popularnością cieszyły się metody leczenia prostaty ciepłem. Z powodu krótkotrwałego efektu i małej skuteczności (bardzo wysoka temperatura uszkadza cewkę moczową) termoterapia jest wykonywana obecnie jedynie sporadycznie. Pewne nadzieje wiązać można z aparatem, który podwyższa temperaturę jedynie w głębszych częściach prostaty. Cewka moczowa jest specjalnie chłodzona. Eliminuje to przykre objawy związane z oddawaniem moczu po zabiegu i zapobiega komplikacjom takim jak zwężenie cewki. Barierą do szerokiego zastosowania tej aparatury (nie tylko w Polsce) jest jej cena.
Mówiąc o metodach mało inwazyjnych warto wspomnieć o dwóch nowościach. Jedną z nich jest zastosowane ultradźwięków do niszczenia tkanki prostaty. Metoda ta zwana HIFU (High Focused Ultrasound) jest obecnie badana również w leczeniu różnego rodzaju nowotworów. Znacznie prostsza i tańsza jest metoda wstrzykiwania do prostaty stężonego alkoholu. Przy użyciu igły o specjalnej konstrukcji, wprowadza się do prostaty od strony cewki moczowej niewielkie ilości spirytusu. Denaturacyjne właściwości spirytusu powodują zniszczenie przerośniętej tkanki gruczołu. Pozwala to na znaczne zmniejszenie prostaty i ułatwienie oddawania moczu. Zabieg jest niebolesny i może być wykonywany również u chorych ze schorzeniami płuc i serca, dla których tradycyjne zabiegi stanowią duże ryzyko powikłań. Ten sposób leczenia pozwala ponadto na zachowanie wytrysków nasienia, które zanikają po użyciu metod tradycyjnych. Może być więc wyjątkowo atrakcyjna zwłaszcza dla młodszych chorych. Długotrwała skuteczność tego sposobu leczenia jest obecnie badana w kilku ośrodkach na świecie.
Pacjent powinien być poinformowany o wszystkich dostępnych w przypadku jego choroby sposobach leczenia. Decyzja o wyborze metody powinna być podjęta wspólnie przez lekarza i chorego.

Powr�t

2007-05-07